Η σημειολογία Σημίτη

Tου Θανου Oικονομοπουλου, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15/09/2009

Oι πρώτες σφυγμομετρήσεις που έγιναν (με την ταχύτητα και τις... συνοπτικές διαδικασίες που επιβάλλει ο περιορισμένος προεκλογικός χρόνος), δείχνουν ότι επτά στους δέκα πολίτες όλων των κομμάτων, αλλά και των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, θεωρούν ότι δεν είναι σημαντικό θέμα η μη συμμετοχή του Κώστα Σημίτη στα ψηφοδέλτια του Κινήματος. Που πάει να πει, σε γενικές γραμμές, η «έκπληξη» αφήνει περίπου αδιάφορο τον κόσμο. Αυτό σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως υποτίμηση της προσωπικότητας αλλά και της μεγάλης προσφοράς στον τόπο του πρώην πρωθυπουργού. Και σίγουρα, καλό θα ήταν (για πολλούς λόγους, ουσίας αλλά και «επικοινωνιακούς»...) να είναι στην επόμενη Βουλή ο Σημίτης, συναθροίζεται στη δύναμη του κόμματος που, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα κληθεί να αναλάβει τις ευθύνες διακυβέρνησης. Η κοινωνία, όμως, έχει την άποψη πως οι σελίδες γυρίζουν, πως νέα κεφάλαια ανοίγουν...

Δεν είμαστε απολύτως σίγουροι αν η συγκεκριμένη εξέλιξη ήρθε ως αποτέλεσμα κακών χειρισμών και μιας υποβόσκουσας δυσπιστίας μεταξύ των δύο πλευρών. Το μόνο βέβαιο είναι πως αν ο Γιώργος Παπανδρέου ήθελε «παθιασμένα» τον Κώστα Σημίτη στο αυριανό κυβερνών ΠΑΣΟΚ, θα τον είχε. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Και αν από την άλλη ο πρώην πρωθυπουργός επιθυμούσε ειλικρινή και άδολα να εκπέμψει το σήμα της «πανστριατιάς» και της συμπαράστασης σ’ αυτή την προσπάθεια ανασυγκρότησης, στην οποία ομνύουν στο ΠΑΣΟΚ μετά την 4η Οκτωβρίου, θα είχε βρει τον τρόπο της συνεννόησης με τη σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ώστε και οι ισορροπίες να τηρηθούν και οι συμβολισμοί να μη θιγούν. Προφανώς, τέτοια διάθεση δεν υπήρξε από καμιά πλευρά...

Στα «κουκιά» θα κάνει κακό στο ΠΑΣΟΚ η μη συμμετοχή του Σημίτη; Και ναι και όχι – και πάντως το τελικό... ισοζύγιο είναι δύσκολο να προεκτιμηθεί. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο πρώην πρωθυπουργός, με τις προγραμματικές του θέσεις και το έργο που μεθόδευσε την πρώτη τετραετία του, από το 1996 μέχρι το 2000, «μίλησε» σ’ ένα πολύ ευρύτερο κοινό από το συγκεκριμένο του ΠΑΣΟΚ. Προκάλεσε ενδιαφέρον στη μεσαία και ανώτερη τάξη (ως ένας μη δογματικός ρεαλιστής που ήξερε τι ήθελε και πώς θα το επιδιώξει), πέτυχε την για εκείνη την εποχή κρίσιμη ανανέωση του «μείγματος» των ψηφοφόρων του Κινήματος (κάτι που φάνηκε ευθέως με τη συρρίκνωση της εκλογικής δύναμης της Ν.Δ.), και με τα πρώτα αποτελέσματα εκείνης της κυβερνητικής του πολιτικής δημιούργησε ένα ευρύτερο, υπερκομματικό ρεύμα στην κοινωνία.

Μετά το 2000, η ακτινοβολία του εκσυγχρονιστή πρωθυπουργού, με το πολύ σημαντικό έργο στο ενεργητικό του, αρχίζει να θαμπώνει. Οι ανάγκες, πραγματικές αλλά και... διαπλεκόμενα και αδιαφανώς διογκωμένες, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες (που ποτέ δεν τους θέλησε ο Σημίτης – τους ανέχθηκε), οι μεγάλες προμήθειες και τα κόστη της «τελευταίας στιγμής», η εκ των πραγμάτων παραμέληση άλλων τομέων της κυβερνητικής δράσης «εν ονόματι» των Αγώνων, είχαν σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη «φαινομένων» και «δυνάμεων» που υπονόμευσαν τον θετικό απολογισμό της πρώτης τετραετίας Σημίτη. Σε κάθε περίπτωση, οι ευθύνες του ίδιου ως υπεύθυνου πρωθυπουργού ήταν συγκεκριμένες και μεγάλες. Και ναι μεν είναι βέβαιο ότι η Ν.Δ. «πόνταρε» και πόνταρε γερά πάνω στην αδιαφάνεια και τη σκανδαλολογία (κάτι που της... επέστρεψε μπούμερανγκ επί των ημερών της δικής της διακυβέρνησης!) εκμεταλλεύθηκε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τις υποψίες εκείνων των ημερών, αλλά σε κάθε περίπτωση «καπνός χωρίς φωτιά δεν υπάρχει...».

Από τη μια «στιγμή» στην άλλη η «εποχή Σημίτη», στα μάτια της κοινωνίας στο σημαντικό εύρος της «μεσαίας τάξης» (και όχι μόνο), από πλεονέκτημα έγινε βαρίδι για το ΠΑΣΟΚ. Ενα βαρίδι που το συνόδευσε, σε επίπεδο εντυπώσεων έστω και «κλίματος» (που δεν απαιτεί «αποδείξεις και ονόματα», αρκεί η γενικευμένη αίσθηση...) σχεδόν μέχρι τις εκλογές του 2007, με την επιβαρυντική βεβαίως επίπτωση όλων των εσωκομματικών ανασφαλειών, έλλειψης οργανωτικότητας και σοβαρότητας, απουσίας συγκεκριμένης και συγκροτημένης ηγετικής ομάδας που εκπονεί και επιδιώκει συγκεκριμένο στόχο με συγκεκριμένο τρόπο... Τα όσα τραγελαφικά (αλλά από μια άποψη... εξυγιαντικά!) ακολούθησαν την ήττα στις εκλογές του 2007 στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, προκάλεσαν πληγές που όσο και αν (ιδίως εν όψει της προοπτικής εξουσίας...) φάνηκε να επουλώνονται, από μέσα «σιγοκαίνε».

Με τον Καραμανλή να... ιδρώνει με τους «βαρόνους» και εκείνους που «έπληξαν την παράταξη», με τις προφανείς δυσκολίες του να προκαλέσει αυτός ο ίδιος τις ρήξεις και τα «ξεκαθαρίσματα» αντί να... μεθοδεύονται «παραιτήσεις» από τα ψηφοδέλτια, η εκ μέρους Παπανδρέου «επίδειξη πυγμής» και ηγετικής αποφασιστικότητας (που, πέραν του Σημίτη, ως «μήνυμα» εκπέμπεται σε πολύ ευρύτερα επίπεδα συμφερόντων, ομάδων πίεσης κ.λπ.) δεν αποκλείεται σε τελική ανάλυση να του κάνει καλό. Και, πάντως, οι αντιδράσεις του εκλογικού σώματος «κακό» δεν φαίνεται να του προκαλούν...