Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2009

Κατάκτηση της δημοκρατίας;

«Είδες το προχθεσινό debate;», ρωτώ έναν γνωστό μου.

«Δεν είσαι καλά», μου απαντά.

«Μα το είδαν τρία εκατομμύρια άνθρωποι».

«Κάνεις λάθος. Τρία εκατομμύρια συσκευές το είδαν».

Ας μην είμαστε τόσο σνομπ. Το γεγονός ότι τόσο πολλοί παρακολούθησαν τα δύο debates δεν σημαίνει ότι όλοι αυτοί επιδοκιμάζουν ό,τι είδαν, ούτε ότι περίμεναν από αυτές τις τηλεμαχίες απαντήσεις σε όλα τους τα ερωτήματα. Φανερώνει, ωστόσο, ένα ενδιαφέρον για την πολιτική και για τις εκλογές το οποίο θα ήταν άδικο να το χαρακτηρίσουμε ρηχό ή αφελές.

Πάντως, το debate δεν είναι κατάκτηση της δημοκρατίας, όπως με ενθουσιασμό είπαν κάποιοι. Είναι αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τηλεόραση, το Μέσο με τη μεγαλύτερη λαϊκή απήχηση. Καμία δημοκρατική κατάκτηση (π.χ., η ψήφος των γυναικών) δεν ήρθε χωρίς αγώνες και δεν νομίζω ότι μπορούμε να χαρακτηρίσουμε αγώνες τις πολυήμερες διαπραγματεύσεις και διαβουλεύσεις για τη μορφή των debates. Το γεγονός ότι και τις δύο βραδιές η συζήτηση (ή οι διακεκομμένοι προχθεσινοί μονόλογοι) ήταν πολιτισμένη και το κλίμα ήπιο, δεν σημαίνει ότι ο πολιτικός λόγος έχει φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο στοχασμού και θεωρητικής εκλέπτυνσης.

Οπως και τη Δευτέρα, έτσι και προχθές, μόλις έκλεισε η αυλαία του debate, φούντωσαν στα κανάλια τα σχόλια και οι αναλύσεις. Οχι πάντα για το περιεχόμενο, την ουσία των όσων ειπώθηκαν, αλλά για την εικόνα των «έξι» ή των «δύο», για τις επιδόσεις τους στο επικοινωνιακό παιχνίδι. Αραγε, αυτού του είδους ο σχολιασμός είναι «κατάκτηση της δημοκρατίας»; Μήπως όμως είναι κατάκτηση και επίδειξη της τηλεοπτικής εξουσίας; Και αφού αυτό κάνουν οι ειδήμονες, οι «επώνυμοι», γιατί να μην το κάνουμε κι εμείς; Μια ζωή δίνουμε εξετάσεις, επίσημες και ανεπίσημες, ας βρεθούμε για λίγο στη θέση του κριτή, του βαθμολογητή. Και αν δεν έχουμε διάθεση να κρίνουμε τους πολιτικούς αρχηγούς στα μεγάλα ζητήματα, τουλάχιστον μπορούμε να τους συγκρίνουμε ως προς τη σκηνική παρουσία τους, τη γλώσσα του σώματος, ακόμα και το χρώμα της γραβάτας τους. Ποιος στηριζόταν και με τα δύο πέλματα σταθερά στη γη; Ποιανού τα πόδια βρίσκονταν σε ελαφρά διάσταση; Δεν μας προσφέρεται συχνά η ευκαιρία να συμμετάσχουμε, έστω και με αυτόν τον εύκολο τρόπο, στις δημόσιες υποθέσεις, ας την αξιοποιήσουμε λοιπόν, μόνο που αυτού του είδους ο σχολιασμός έχει περισσότερη σχέση με τα ριάλιτι και τη Eurovision παρά με την πολιτική. Είναι δυνατόν να συζητάμε για το μενταγιόν της Aλέκας Παπαρήγα όπως κάποτε συζητούσαμε για τη σχισμένη φανέλα του Σάκη Ρουβά;

Και μια λεπτομέρεια: πολλά λέγονται, στο ραδιόφωνο και στο Διαδίκτυο και λιγότερο στα κανάλια, για τα σαρδάμ του κ. Παπανδρέου. Τα σαρδάμ μπορεί να είναι αν όχι συμπαθητικά, πάντως λιγότερο ενοχλητικά από τα κούφια, καλοδιατυπωμένα λόγια. Αλλο όμως τα αναπόφευκτα λάθη στον προφορικό λόγο και άλλο η αρλουμπολογία που δεν οφείλεται στο τρακ ή στην κούραση αλλά σε κάτι άλλο ευκόλως εννοούμενο.

  • Tης Μαριαννας Τζιαντζη, Καθημερινή, 24/09/2009

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου