Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2009

Τηλεμαχία όπως τηλεπαιχνίδι

Kαι ξαφνικά, το ενδιαφέρον για τις υποψηφιότητες και τα ψηφοδέλτια, για τον «ρεαλισμό» του Κωστάκη και τα «γενικόλογα» του Γιωργάκη, ή το αντίστροφο, υποχώρησε και ζωντάνεψε η συζήτηση για τα ντιμπέιτ, την κορυφαία σκηνή του προεκλογικού «δράματος», όταν οι εκλογές μετουσιώνονται σε υπερθέαμα και οι ψηφοφόροι στρώνονται στον καναπέ αναμένοντας εκπλήξεις -άλλο πρόσωπο, αδύνατα σημεία, άγνωστες πτυχές των γνωστών «ηρώων».

Θα γίνουν σοφότεροι; Αμφίβολο, αν κρίνει κανείς από την ίδια τη φύση της «μάχης», και τους όρους, τους κανόνες, τους χρόνους που έθεσαν τα ίδια τα κόμματα, μετά από φαγωμάρα ημερών. Τις εθνικές απορίες «θα είναι κοινές οι ερωτήσεις προς τα κόμματα ή όχι, θα υπάρχουν ερωτήσεις χωρίς προκαθορισμένη θεματολογία ή δεν θα υπάρχουν, θα μπορούν να υποβάλλουν ερωτήσεις ο ένας πολιτικός αρχηγός στον άλλο ή δεν θα μπορούν, θα συμμετέχουν πολίτες στην πολιτική αντιπαράθεση ή όχι, θα κάνουν οι πολιτικοί αρχηγοί ελεύθερο διάλογο μεταξύ τους ή δεν θα κάνουν», έλυσε η επιλογή της αναμέτρησης χωρίς ελεύθερο διάλογο μεταξύ των έξι πολιτικών αρχηγών και του απευθείας διαλόγου μεταξύ των δύο μονομάχων. Το ΠΑΣΟΚ ήθελε παρουσία κοινού, η Ν.Δ. όχι. Το ΠΑΣΟΚ ήθελε τους πολιτικούς αρχηγούς όρθιους, η Ν.Δ. διαφωνούσε. Η Ν.Δ. ήθελε δύο τηλεμαχίες, το ΠΑΣΟΚ μία. Ούτε η Ν.Δ. ούτε το ΠΑΣΟΚ ήθελαν κοινές ερωτήσεις προς τους αρχηγούς (αυτό ήθελε το ΚΚΕ).

Εχει ιδιαίτερη σημασία; Οι πολιτικοί, περιχαρακωμένοι στα στεγανά της πολιτικής επικοινωνίας, θα μιλήσουν, κατά τα ειωθότα, «στρογγυλά» αποφεύγοντας επικίνδυνους σκοπέλους και θα επιχειρήσουν να πείσουν ως άτομα.

Μια εξεταστική «κούρσα» που μεταμορφώνει την αναμέτρηση σε τηλεπαιχνίδι. Η τηλεμαχία αντλεί ακριβώς από το αρχέτυπο της εξέτασης. Oχι τυχαία. Η εξέταση είναι η εξέχουσα μορφή κοινωνικής αναβίβασης. Πολλοί επιζητούν τις δοκιμασίες, αφού το να εξετάζεται κανείς αποτελεί στοιχείο γοήτρου. Κοινωνικός έλεγχος και επικύρωση των προγραμματικών σχεδίων μέσα από έναν τελετουργικά οργανωμένο συναγωνισμό. Στην τηλεμαχία κάθε αρχηγός μοιάζει να παίζει τα πάντα κορόνα γράμματα δοκιμάζοντας το πολιτικό πεπρωμένο του.

Το δοκιμάζει πράγματι; Μάλλον όχι. Σε λίγες ημέρες οι θεατές θα ακούσουν τις ασαφείς προγραμματικές κοινοτοπίες, θα ζήσουν τη στημένη αντιπαράθεση με τις αναμενόμενες απαντήσεις. Ολη η σκηνική παρουσία, η εικόνα των πολιτικών αρχηγών, οι χειρονομίες, οι γκριμάτσες, οι ανάσες, θα συμβάλλουν ώστε να επικεντρωθεί το μήνυμα στην εικόνα. Αντί δηλαδή ο θεατής να πλοηγηθεί στον κόσμο της πολιτικής με τη διαμεσολάβηση της εικόνας, διαμέσου της θα τον παρακάμψει. Αντί να αναζητήσει κάποια ουσία μέσα στις τυποποιημένες αποκρίσεις ή τις άτεχνες υπεκφυγές, θα καταναλώσει την εικόνα ως τέτοια, δηλαδή ως κάτι διαφορετικό από την προκάτ συζήτηση με τις προαποφασισμένες ενότητες εφ’ όλης της ύλης. Η τηλεοπτική εικόνα θα επιβάλλει ξανά το δικό της τρόπο προσέγγισης των συμβάντων, και θα στιλβώσει ισοπεδωτικά τις αχνές παραλλαγές των μετεκλογικών «πλάνων».

Στη συνέχεια ο θεατής θα αναλώσει ηδονικά τον καταιγισμό των σχολίων - αυτό κι αν είναι ψυχαγωγία - και θα ξεχάσει το γεγονός εγγράφοντας μηδέν εις το πολιτικό πηλίκον.

  • Tης Τασουλας Καραϊσκακη, Η Καθημερινή, 18/09/2009

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου