Εξίσωση με πέντε αγνώστους

Μια βεβαιότητα και πέντε ερωτήματα συνθέτουν το «εξάγωνο» εκλογικό τοπίο: Πρώτο κόμμα, όπως όλα δείχνουν, θα είναι με διαφορά το ΠΑΣΟΚ και το όποιο «σασπένς» της αναμέτρησης θα προκύψει από τις απαντήσεις πέντε γρίφων που κρύβει η κάλπη. Ποιοι είναι αυτοί;

1 Το ύψος του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο, το απόλυτο όριο της αυτοδυναμίας είναι το 42,7%. Ενα ποσοστό, όμως, που πέφτει όσο αυξάνεται το άθροισμα της δύναμης των κομμάτων εκτός Βουλής.

* Αν, λοιπόν, το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων κινηθεί κοντά στο 4% (πράγμα πολύ πιθανόν), τότε το απόλυτο ποσοστό αυτοδυναμίας υποχωρεί στο 41% (151 έδρες) και το 42,7% θα δίνει τότε όχι 151, αλλά 155 έδρες σε σύνολο 300.

* Στο ΠΑΣΟΚ ευελπιστούν ότι με 3-4 μονάδες απευθείας εισροή ψηφοφόρων από τη Ν.Δ., με μια μικρή μετακίνηση ψήφων από το ΚΚΕ προς την Ιπποκράτους και με το ρεύμα νίκης θα κατορθώσουν να υπερβούν το 43% (οι πιο αισιόδοξοι βλέπουν 44%) και να έχουν άνετη αυτοδυναμία με περισσότερες από 155 έδρες.

2 Η διαφορά ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. Το ύψος της δεν παίζει απολύτως κανένα ρολο στην αυτοδυναμία, έχει όμως μεγάλη σημασία για τις εσωκομματικές εξελίξεις στη Ν.Δ. Μια μικρή διαφορά δίνει το δικαίωμα στον Κ. Καραμανλή να παραμείνει, όμως μια διαφορά 5-6 μονάδων μεταφράζεται αυτομάτως σε σαφή αποδοκιμασία του αρχηγού (και) από τους ψηφοφόρους της Ν.Δ.

• Το «βαρύ» σενάριο

Σε περίπτωση βαριάς ήττας (κάποιοι προβλέπουν διαφορά 7% και δίνουν 43% στο ΠΑΣΟΚ κι 36% στη Ν.Δ.) ο Κ. Καραμανλής δεν έχει άλλο δρόμο από την αποχώρηση.

3 Πόσα κόμματα θα έχει η νέα Βουλή. Οι τελευταίες προβλέψεις των αναλυτών είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ξεπεράσει με σχετική άνεση το 3% και θα μπει στη Βουλή, κινούμενος κοντά στο 4%. Αυτό θα τον βοηθήσει πιθανότατα ώστε το ξεκαθάρισμα του εσωκομματικού του τοπίου να γίνει με καλύτερους όρους.

*Αντιθέτως, πολύ δύσκολα θα ξεπεράσουν το όριο οι Οικολόγοι-Πράσινοι, το ποσοστό των οποίων, ωστόσο, θα παίξει ρόλο στην αυτοδυναμία, όπως και η δύναμη των άλλων παρατάξεων που τελικά δεν θα μπουν στη Βουλή.

* Για παράδειγμα, εάν ΣΥΡΙΖΑ και Οικολόγοι δεν ξεπεράσουν το 3% και το ποσοστό των εκτός Κοινοβουλίου κομμάτων φθάσει το 7-8%, τότε το όριο της αυτοδυναμίας πέφτει στο 39,5%. Θα ήταν, δηλαδή, το καλύτερο δώρο για το ΠΑΣΟΚ που πρωτεύει.

*Αντιθέτως, αν ΣΥΡΙΖΑ και Οικολόγοι μπουν στη Βουλή, τότε το άθροισμα των «εκτός» θα περιοριστεί στο 2-2,5%, οπότε ακόμη και ένα 42% δίνει στο πρώτο κόμμα μόνο 152-153 έδρες.

*Αν, τέλος, μπει ο ΣΥΡΙΖΑ και μείνουν οριακά εκτός οι Οικολόγοι, κι αυτό ευνοεί το ΠΑΣΟΚ. Γι' αυτό, απόψε σε Ιπποκράτους και Ρηγίλλης η προσοχή δεν θα είναι στραμμένη στο ΚΚΕ ή στο ΛΑΟΣ, αλλά στους δύο «μικρούς».

4 Η ισχύς του δικομματισμού. Το χαμηλότερο άθροισμα ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. καταγράφηκε στις εκλογές του 1996 με 79,61%. Σε αυτή την αναμέτρηση όμως τα προγνωστικά έδιναν τη Ν.Δ. μάξιμουμ στο 36-37% και το ΠΑΣΟΚ μάξιμουμ στο 44%.

* Αν το βράδυ ο δικομματισμός κάνει αρνητικό ρεκόρ, τότε θα έχει αποτυπωθεί στην κάλπη το κλίμα απαξίωσης του πολιτικού συστήματος που καταγραφόταν τα προηγούμενα χρόνια. Αν κινηθεί, ωστόσο, στα γνωστά του όρια (το πιθανότερο) θα σημαίνει ότι, παρά τις διαμαρτυρίες, οι ψηφοφόροι, τελικά, επιλέγουν τα κόμματα εξουσίας.

• Ευρωπαϊκό παράδοξο

* Στο παραπάνω πλαίσιο ενδιαφέρον θα έχουν και οι «παραταξιακές» μετακινήσεις.

Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η ευρύτερη κεντροαριστερά (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Οικολόγοι) αναμένεται να έχει εδώ σαφή πλειοψηφία. Από την άλλη πλευρά, αν και η Ν.Δ. αναμένεται κοντά στα ιστορικά χαμηλά της, η συντηρητική «πολυκατοικία» (Ν.Δ. και ΛΑΟΣ) ίσως καταγράψει ένα συμπαγές όριο 40%.

5 Πολλά, τέλος, θα κριθούν από τη στάση ενός σημαντικού τμήματος πολιτών που μέχρι την τελευταία στιγμή δήλωναν αναποφάσιστοι.

* Το ποσοστό αυτό προερχόταν κυρίως από οπαδούς της Ν.Δ., οι οποίοι απαντούσαν ότι δεν θα επιστρέψουν στο «μαντρί», αρνούνται τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά βλέπουν με επιφύλαξη και το ΛΑΟΣ. Αρα, το πιθανότερο είναι πως θα τροφοδοτήσουν το ΠΑΣΟΚ και κάποιοι τους Οικολόγους.

* Υπάρχει περίπτωση οι αναποφάσιστοι να επιλέξουν την αποχή; Τα κομματικά επιτελεία πιστεύουν ότι δεν θα επαναληφθεί το φαινόμενο των ευρωεκλογών, όταν η συμμετοχή περιορίστηκε στο 52,63%, θεωρούν όμως πιθανόν να κινηθεί χαμηλότερα από το 74,14% του 2007.

* Ποιος θα ωφεληθεί αν αυξηθεί η αποχή; Με δεδομένο ότι οι ψηφοφόροι αυτοί δεν προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ, η μη συμμετοχή μάλλον θα βλάψει τη Ν.Δ. Και αυτή...

• Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 4 Οκτωβρίου 2009